W polskim prawie nie istnieją oddzielne przepisy regulujące kwestie związane z prowadzeniem działalności gospodarczej na zasadach franczyzy. Umowa franczyzowa należy do umów nienazwanych, to znaczy nie określają jej żadne akty prawne, ale ogólnie obowiązujące ustawy, w tym kodeks spółek handlowych i kodeks cywilny.
🎧 Audio: Co powinna zawierać umowa franczyzy?
Na rynku pokutuje opinia, że relacja kandydata na franczyzobiorcę z franczyzodawcą przypomina spotkanie Dawida z Goliatem. Siła franczyzodawcy powoduje, że umowa zawierana jest przez franczyzodawcę z franczyzobiorcą.
Stanowczo podkreślam, że tego typu postawa jest niewłaściwa − należy być asertywnym, ponieważ umowa franczyzy zawierana jest między partnerami biznesowymi i każda ze stron ma prawo ją negocjować.
Rzecz jasna, że podstawowych zapisów, które wynikają z przedmiotu umowy i charakteru współpracy nie możesz zmienić. Mianowicie, jako franczyzobiorca przez cały okres obowiązywania umowy zobowiązujesz się do przestrzegania wszelkich regulacji prawnych związanych z prowadzeniem jednostki franczyzowej, sprzedawania produktów franczyzodawcy zgodnie z obowiązującymi standardami, dbania o jego dobre imię oraz nienaganny wizerunek.
Ponadto w ramach franczyzy uprawniony jesteś do korzystania ze znaku towarowego franczyzodawcy, know-how, metod prowadzenia działalności gospodarczej, wiedzy technicznej, a także do korzystania ze stałej pomocy handlowej i technicznej franczyzodawcy.
Pamiętaj również o kilku podstawowych zasadach zanim podpiszesz umowę oraz dopilnuj, aby kluczowe obszary współpracy zostały uregulowane w umowie franczyzy. Wówczas unikniesz w przyszłości nieporozumień i rozczarowań.
Krótka umowa jest przyjemna dla oka, ale skrywa wiele niebezpieczeństw, ponieważ jest wysoce prawdopodobne, że nie reguluje podstawowych zakresów współpracy. A różnice w interpretacji poszczególnych sformułowań mogą zakończyć się w sądzie, co wiąże się z niepotrzebnymi kosztami.
Co powinna zawierać umowa franczyzy i jakie obszary regulować?
- Termin obowiązywania umowy.
- Sytuacje, w których umowa może zostać wypowiedziana i przez kogo.
- Umowne prawo odstąpienia.
- Ewentualne kary umowne oraz inne zobowiązania finansowe.
- Opłaty i koszty ponoszone przez franczyzobiorcę, między innymi opłaty licencyjne (wstępne, okresowe) oraz koszty związane z inwestycją i bieżącą działalnością.
- Dokładny koszt franczyzy oraz cel przeznaczenia środków, a także postanowienia o ich rozliczeniu po zakończeniu umowy.
- Wysokość wynagrodzenia oraz zasady jego ustalenia oraz naliczenia. Podobnie jak z karami, zasady wynagradzania muszą być przejrzyste, precyzyjne i zrozumiałe.
- Prawo do wprowadzania zmian w zasadach współpracy, między innymi w załączniku prowizyjnym. Termin, w jakim franczyzodawca ma obowiązek powiadomienia franczyzobiorcy o planowanych zmianach, a także jakie są konsekwencje wynikające z niepodpisania aneksu.
- Zasady i warunki zbycia jednostki. Czy franczyzodawca ma prawo pierwokupu i przejęcia jednostki franczyzowej?
- Obszar działalności i ewentualna wyłączność terytorialna. Czy franczyzodawca gwarantuje w umowie wyłączność terytorialną lub określa zasady, na jakich może być otwarta następna jednostka franczyzowa w tym samym mieście?
- Zakaz konkurencji i ekwiwalent za jego zastosowanie. Zakaz konkurencji może obejmować również członków rodziny, i to nawet po ustaniu umowy. Podpisanie takiej umowy wyklucza z branży do pięciu lat! Zwróć uwagę, że w okresie powstrzymywania się od wykonywania działalności konkurencyjnej franczyzobiorcy zazwyczaj nie przysługuje świadczenie pieniężne.
- Zapis potwierdzający posiadanie przez franczyzodawcę odpowiedniego tytułu prawnego do używania znaku towarowego, nazwy handlowej lub innych wyróżniających znaków identyfikacyjnych. Franczyzodawca, będąc właścicielem znaku towarowego, zobligowany jest do jego zastrzeżenia.
- Zasady i prawo do korzystania z marki, logotypu franczyzodawcy.
- Zasady i prawo do korzystania z know-how franczyzodawcy. Informacje poufne mogą obejmować regulaminy, procedury, receptury, zasady organizacyjne, źródła dostaw, standardy obsługi klienta, zasady prowadzenia działań marketingowych itd.
- Zakres uprawnień i obowiązków franczyzodawcy, w tym narzędzia i obszary kontroli, oferowane wsparcie, zasady dostarczania towaru. Dokładnie przeanalizuj, jakie wsparcie gwarantuje franczyzodawca oraz jakie są zasady współpracy.
- Zakres wymagań i obowiązków franczyzobiorcy, w tym sprawozdawczość (raportowanie) oraz uczestniczenie w cyklicznych szkoleniach. Sprawdź częstotliwość szkoleń, miejsce, kto ponosi koszty organizacji i uczestnictwa oraz czy są obowiązkowe.
Podstawowe zasady zawierania umów
Pamiętaj o kilku elementarnych zasadach, zanim podpiszesz umowę współpracy:
- Przeczytaj dokładnie umowę i wyjaśnij zapisy, których nie rozumiesz, oraz doprecyzuj wyrażenia, które są niejednoznaczne. Jeśli masz jakiekolwiek obiekcje, wyjaśnij je z franczyzodawcą oraz zasięgnij opinii prawnika.
- Każdy zapis w umowie wywołuje skutek prawny; słowne zapewnienie: „że to martwy zapis, który nie jest stosowany w praktyce” jest niewystarczające. Jeśli coś nie jest stosowane, to powinno zostać wykreślone z umowy.
- Sprawdź, czy umowa zawiera klauzule abuzywne (niedozwolone). Jeśli ten obszar wiedzy wykracza poza Twoje kompetencje, powinieneś skorzystać z pomocy prawnika.
Wszystkie aktualne oferty franczyzodawców znajdziesz w katalogu franczyz.
Jeśli uważasz, że niniejszy artykuł jest wartościowy to udostępnij go proszę (na dole znajdują się przyciski udostępnienia w mediach społecznościowych 👇). Dzięki Twojej pomocy dotrze on do większej liczby osób.
Autor: Maciej Makowski, twórca portalu WlasnyBiznes.pl
